MİLET ANTİK KENTİ

İonya, MÖ 1000’lerde 12 İon koloni şehrinin birlikteliğiyle oluşmuştur. İonlar bir denizci topluluğuydu ve kültürel etkileşimleri, halkına sunduğu özgürlükçü alan, onların düşünsel duruşunun önemli nedenlerindendi. İonya, doğayı anlama, görünenin ve değişenin ardında yatan değişmeyen temel ilkenin ne olduğu konusunda rasyonel bir tutumun ve girişimin ortaya konduğu önemli bir merkezdi. Bu 12 şehirden en önemlisi ise Milet’ti.¹ İsmi, İon dilinde Miletos, Dor dilinde Milatos, Aiol dilinde ise Millatos’tur.² Orta Çağ'da tiyatronun üzerindeki kaleden dolayı Palatia olarak anılmış, Türk egemenliğine girdikten sonra Balat olarak anılmıştır.³ Bu ad, harabelerin antik dönemdeki büyük kralların sarayları olduğu inancından doğan ve Yunanca’da saray anlamına gelen "Palatia" sözcüğünün bozulmuş halidir.⁴
 
Büyük Menderes Nehri’nin ağzında, bugünkü Akköy yakınlarında bulunan Milet, önemini ticaret yolları üzerinde bulunmasına borçludur.⁵ Karadeniz’de 100’e yakın kolonisi bulunan, eğitimin ve sanatın beşiği olan, İon şehirlerinin en eski ve en önemlilerinden biri Milet’tir.⁶ Yaklaşık 80.000 - 100.000 nüfusuyla Anadolu’nun en büyük kentlerinden biri olmuş, birçok koloni kurmuş, zengin bir kent olmuştur.⁵
​
Miletliler, kolonileri iç pazarı zenginleştirmek için değil, yurt arayışında oldukları için kurmuşlardır. Bir başka ifadeyle, Miletliler kurdukları kolonilere nüfus ihraç etmişlerdir. Bunun sebebi Miletli kadınların çok doğurgan olması ya da Milet’in denizlere açılmaya niyetli fakir İonların ve hatta bütün Helen boylarının çekim merkezi olmasıdır.³ Antik çağdan günümüze kadar ayakta kalmış sayısız antik kent içinde Milet, birçok ilki bünyesinde barındıran ve Anadolu uygarlıkları içinde iz bırakan bir yerleşim yeri olmuştur. Döneminin en güçlü kültür, sanat ve bilim merkezlerinden biri olan Milet, pek çok bilgin yetiştirmiş ve birçok efsaneye ev sahipliği yapmıştır.
 

KAYNAKÇA

¹ Rasyonalist (2020). Bilimsel Düşüncenin Doğuşu: Anaksimandros. Erişim: 23 Nisan 2020, https://rasyonalist.org/yazi/bilimsel-dusuncenin-dogusu-anaksimandros/
 
² Gür, Selçuk. İlk İnsandan Selçuklu’ya Anadolu Uygarlıkları ve Antik Şehirler. İstanbul: Alfa Yayınları.
³ Erşen, Devrim (2007). Antik Kentleri Gezme ve Anlama Rehberi. İstanbul: Ekin Yayınları.
 
⁴ Freely, John (2008). Türkiye Uygarlıklar Rehberi 3, Ege Kıyıları. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.

⁵ Yenen, Şerif (1998). Anadolu Destanı, Türkiye Gezi Rehberi. İstanbul: Asır Matbaacılık.
 
⁶ Tonguç, Saffet Emre ve Türkmenoğlu, Fatih (2007). Türkiye’de Görülmesi Gereken 101 Yer. İstanbul: Boyut Yayın Grubu.